ÇOCUKLUK DÖNEMİMİN SİNEMALARI..

      

   1950'lerin başlarında İzmir'de ve yakınlarında toplam on iki kapalı sinema bulunuyordu. Merkezde yedi, Karşıyaka'da üç, Bornova'da ve Buca'da ise birer sinema..
   İzmir'deki Elhamra ve Tayyare sinemaları İstanbul Beyoğlu ve Avrupa sinemaları ayarındaydı. Milli Kütüphane'nin bitişiğindeki Elhamra ; içindeki fresk türü resimleri, büyük avizesi, yuvarlak arkalıklı ve sert vinil döşemeli koltukları ( son yıllarında çok gıcırdaması rahatsızlık veriyordu ) , muhteşem bordo-kırmızı kırmalı sahne perdesi ile güzel bir sinemaydı.. Genellikle Cumartesi günleri annemle 14:15 seansına gittiğimiz bu sinema aynı zamanda benim tiyatro ile ilk tanışmama da vesile olmuştu.. Yanlış anımsamıyorsam Nisan ayında İzmir turnesine gelen Kenter Tiyatrosu, üç-dört oyununu burada sergilerdi.. Yıldız Kenter, rahmetli Müşfik Kenter ve Şükran Güngör, Pekcan Koşar, Kamuran Yüce gibi aktör ve aktrislerin o doyumsuz sahne şölenlerini unutmak mümkün değil..1960'ların başlarında izlediğim Necati Cumalı'nın Nalınlar ve  Derya Gülü ; Anton Çehov'un Martı'sı ; Hidayet Sayın'ın Pembe Kadın adlı oyunlarını hala anımsıyorum..
   Sinema filmlerinden de unutamadıklarım : Normandiya çıkartmasını anlatan En Uzun Gün, Üç Silahşörler, Monte Cristo Kontu, Neşeli Günler (The Sound of Music), annemin çok sevdiği Romy Schneider'in oynadığı Sissy serisi.. Bol figüranlı büyük prodüksiyonlardan Ben-Hur, On Emir, Kleopatra.. Çocukluk düşlerimin sanal mimarları !..  
   Kordon'daki Tayyare Sineması ise genellikle gözlerden uzak olmaya çalışan aşıkların tercihi idi. Annemle gidemediğimiz Cumartesi günleri beni sinemaya götürme görevi, benden on yedi yaş büyük, en küçük dayıma kalıyordu !.. Uzun boylu, yakışıklı ve benim çocukluk idolüm olan dayım ve kız arkadaşının yanında, bazen kendimi istenmeyen bir piknik sepeti gibi hissettiğim bir sinema idi Tayyare.. Bu sinemaya daha 1940'lı yılların başında Carrier klima sistemi kurulmuş fakat, kentteki elektrik voltajının düşüklüğü nedeniyle, ancak 1950'lerde çalıştırılabilmişti !..

   

   Bunların dışında Mezarlıkbaşı'nda ; Yeni, Saray, Lale, İnci ve Tan sinemaları ; Gaziler Caddesi üzerinde, 1951 yılında açılan 2187 koltuklu Büyük, Yıldız, İkbal ve Kulüp sinemaları yer almaktaydı.. Bunlardan Yeni, Yıldız, İkbal ve Kulüp sinemalarına gittim, diğerlerine gitmek nasip olmadı.. Yeni Sineması, renkli filmlerin daha iyi izlenebilmesi için 1956 yılında, yalnızca İstanbul'daki bir sinemada bulunan, "Sunnyscreen Panoramik sinemaskop" diye adlandırılan gümüş fosforlu perde kurmuştu..
   Yine gitmediğim sinemalar arasında yer alan, Eşrefpaşa'da 1950'lerin sonlarında açılan 1127 koltuklu Şenocak, Kemalpaşa Caddesi üzerindeki Ses sinemaları da vardı..
   Kemeraltı'nda Os-Ka Pasajı içinde, yine 1950'li yılların sonunda açılan Konak, sonraki yıllarda açılan, İkinci ve Üçüncü Beyler arasındaki Şan ve Üçüncü Beyler Sokağını Kemeraltı'ya bağlayan kısa yol üzerinde Sema ve Midhatpaşa Caddesi üzerinde, Küçükyalı'daki Köşk Sinemasını da saymak gerekir.. Köşk, 1957 yılı Nisan ayında açılmıştı. İyi bir havalandırma ve serinletme düzeneğine sahipti ve kışlık sinemalar içinde en fazla kadın seyircisi olan sinema idi..
   Karşıyaka'da ise ; Melek, Ferah ve Elif sinemaları bulunuyordu. Oynattıkları filmlerin genellikle ikinci vizyon olması nedeniyle, sinemasever Karşıyakalılar iyi filmleri izlemek için İzmir sinemalarını tercih ediyordu.
 
   

   Bir de İzmir'in olmazsa olmazı açık hava sinemaları vardı.. Genellikle mahalle aralarında yer alan bu tip sinemaların sayısı 1957'de altmış kadardı..
   En belli başlı olanları sıralamak gerekirse ;
   Eşrefpaşa'da : Şenocak, Mumcu, Bahar ve Lozan ; Mektupçu'da : Çamlık ; Alsancak'ta : Ege, Ünüvar, Şölen ve Yeni Ses ; Köprü'de : Venüs ; Karataş'ta : Enhoş ; Karşıyaka'da : Zafer ve İpek ; Alaybey'de : Hale ; Örnekköy'de : Yeşilbahçe ; Bayraklı'da : Işık ; Tilkilik'te : Altınordu ; Buca'da : Nurpark ; Bornova'da : Ses ;  Kahramanlar ve Kestelli'de Doğan sinemaları sayılabilir..
   Güzelyalı'da ise ; Gözümoğlu, Sahil ve Vadi sinemaları sayılabilir.. Bir de Holywood sinemasından bahseden bir kayıt gördüm ama ben ona yetişemedim herhalde.. 1964'den önce kapanmış olması  gerekiyor..
   Eşrefpaşa'daki Lozan Sineması yabancı film oynatırdı. Az eğimli bir arazide, setler halinde üç katlı olan sinema, 3 binden fazla izleyici alabilecek kapasitedeydi !.. Perdesi üç katlı bir ev yüksekliğinde olan sinemanın büfesi de neredeyse bir mahalle kahvesi büyüklüğündeydi..